Fabrikanten
Heemaf
De N.V. Hengelose Electrische en Mechanische Apparaten Fabriek (Heemaf) was een leverancier van elektrische machines en apparaten uit het Twentse Hengelo. Na een fusie ging de N.V. Heemaf in 1963 over in Holec.
Heemaf heeft geen veiligheidslampen ten behoeve van de steenkolenmijnbouw vervaardigd. Wel produceerde deze fabriek deze karakteristieke potlamp. (Acculamp)
Groei
In 1920 waren er 1540 personen werkzaam bij de fabriek in Hengelo en was de oppervlakte uitgegroeid tot 23.200 m², waarbij het totale oppervlak van het fabrieksterrein 40.000 m² was. Het bedrijf groeide verder. Onder hun grootste klanten in Nederland bevonden zich de Nederlandse Spoorwegen (o.a. de elektrische installatie in de "Hondekop" en de elektrische generatoren in de Plan U), de Nederlandse watervoorziening, de Staatsmijnen, de glasindustrie, de papiernijverheid, de chemische industrie, de Paketvaart, de textielindustrie, de aardolie-industrie (o.a. de Bataafsche Petroleum Maatschappij), Philips en de PTT (van 1932 tot 1955 leverde Heemaf telefoontoestellen). Daarnaast pionierde het bedrijf met stofzuigers naast concurrent Ruton, ontwierp het als eerste een spaarlamp en leverde het de eerste Nederlandse verkeerslichten. In de jaren vijftig was de N.V. Heemaf het grootste particuliere energiebedrijf van Nederland.
Deze tekening (Rechts) werd verstrekt door Rudo Hermsen van Holec Historisch Genootschap. (www.holechistorie.nl)
Ontstaan
In 1884 werd door elektrotechnisch ingenieur en elektriciteitspionier Rento Hofstede Crull in Borne een elektrotechnisch bureau opgezet, dat elektrische apparaten produceerde. In 1900 verhuisde het bedrijf naar Hengelo (Overijssel), terwijl rond deze tijd Hofstede Crull in deze onderneming samen met Willem Willink met lokale elektriciteitsnetwerken in Borne, het Twents Centraal Station (TCS), ging pionieren. Dit bedrijf werd in 1908 voortgezet als de N.V. Hengelosche Electrische en Mechanische Apparaten Fabriek.
De mijnlamp van de Heemaf op een weegschaal (1917/1919), bron: Historisch Centrum Overijssel te Zwolle.
Einde
De N.V. Heemaf hield in 1963 op te bestaan, toen het bedrijf fuseerde met NV Fabriek van Electrische apparaten, voorheen F. Hazemeyer & Co., Coq Utrecht, Smit Slikkerveer en Smit Nijmegen Transformatoren tot Holec. De fabriek werd in 1994 gesloten en in 2003 gesloopt, het uit 1939 stammende kantoorgebouw - bijgenaamd Locomotief, ontworpen door architect Dirk Roosenburg - en de (oudere) elektriciteitscentrale met ketelhuis zijn behouden gebleven als industrieel monument. (Bron: Wikipedia)